ترجمه فنی و مهندسی

ترجمه فنی و مهندسی در گذر زمان همواره بخشی پیوسته بسیار پرکار در مباحث نظری مطالعات ترجمه بوده است. در بررسی ترجمه فنی و مهندسی و تخصصی باید گفت این نوع ترجمه متضمن پیچیدگی های خلاقانه زبان است که مترجم باید آنها را در زبان مقصد بازگشایی کند.

مترجمان متون فنی مهندسی و تخصصی به نوعی گفتمان ویژه می پردازند که واژگان (ترمینولوژی) یکنواخت و معادل های از پیش آماده ای دارد. برخی فکر می کنند، هر کسی با یک میزان منطقی از دانش زبان و سطح بالای دانش فنی یا تخصصی می تواند به ترجمه فنی و مهندسی و صنعتی بپردازد.

از لحاظ نظری، استدلال برخی متفکرین مطالعات ترجمه و زبانشناسی این بوده است که تنها ترجمه متون ادبی و الهیات همیشه نیاز به تفکر جدی داشته است، در حالی ترجمه فنی مهندسی و تخصصی فقط نیاز به متخصصان فنی دارد که واژگان رشته های تخصصی را به خوبی بشناسند و بر آنها تسلط داشته باشند.

ترجمه فنی و مهندسی در مقایسه با ترجمه متون ادبی

در این زمینه برخی نویسندگان کلاسیک مانند شلرماخر حتی پا را از این فراتر گذاشته و از دادن لقب مترجم به کسانی که متون غیرادبی همچون متون تخصصی فنی و علمی را ترجمه می کنند امتناع کرده اند. اجازه دهید بخشی از یک اثر مشهور این نویسنده راجع به ترجمه متون انگلیسی را نقل کنیم:

”… در ترجمه مقاله های روزنامه ها و نوشتجات مربوط به سفر، ترجمه متون در اولین گام، کاملا نزدیک به تفسیر یک مفسّر (interpreter) از محیط مادی است، اما وقتی ادعای بزرگتری را مطرح کند و بخواهد (با ترجمه یک متن ادبی) خود را به عنوان یک هنرمند بشناساند، دیگر خود را در معرض مسخره شدن قرار داده است.” (یعنی یک مترجم هیچگاه همان هنرمندی که اثر ادبی را نوشته است نخواهد بود تا همان پیچیدگی های زبان ادبی را در متن ترجمه بازسازی کند.)

برای درک این طرز تلقّی نیازی نیست به قرن نوزدهم متوسل شویم. فیلسوف اسپانیایی، ارتگا گاست در سال ۱۹۳۷ با زبان ساده تری نوشت که ترجمه متون فنی کاری امکان پذیر است (در حالی که ترجمه متون ادبی، غیرممکن است)، چون متون فنی به زبان های طبیعی نوشته نمی شوند، بلکه خودشان یک نوع ترجمه به یک زبان کم و بیش ساختگی و مصنوعی هستند، که منظور وی از این زبان ساختگی، واژگان فنی (ترمینولوژی فنی) است.

چرا راه دور برویم؛ دایره المعارف بسیار مهم بریتانیکا (۱۹۷۴: ۲۲) در مدخل خود درباره ترجمه فنی و مهندسی می گوید که این نوع ترجمه تنها نوع ترجمه است که در آن، نسخه های ترجمه می توانند به اندازه نسخه اصلی، خوب باشند (به عبارت دیگر، در ترجمه فنی مهندسی، درصد خیلی بالاتری از مفاهیم به زبان مقصد منتقل می شوند اما در ترجمه متون ادبی که اکثرا مشحون از مفاهیم و احساسات انتزاعی هستند، انتقال آنها به زبان مقصد اگر نگوییم غیرممکن، باید گفت بسیار دشوار است).

در ادامه این بحث، به اینجا می رسیم که بگوییم در ترجمه متون ادبی، یا کیفیت متن ترجمه بسیار پایین تر از متن اصلی است، یا بکلی ترجمه واقعی و صحیحی از آن وجود ندارد. —نظر افراطی تر در این باره، بکلی منکر چیزی بنام ترجمه است، بنابر همان اصل پایه که مترجم به هر حال شخص دیگری است و نمی تواند همچون نویسنده اصلی متن باشد— اما در ترجمه فنی و مهندسی و تخصصی، عکس این حالت صادق است، مشروط برآنکه فرد مترجم ، فردی مسلط به مفاهیم، واژگان و اصطلاحات رشته ای که متن تحت آن نوشته شده باشد.

از نظر قُدما، تنها ترجمه انجیل و آثار مولفان بزرگ کلاسیک به نظر می رسید ارزش بحث را داشته باشد (ترجمه بقیه متون صرفا مکانیکی تلقی می شد) و در کنار عبادات، مباحث الهیات و فلسفه، ترجمه یک فعالیت ثانوی محسوب می شد و اصولا به سختی ارزش بررسی عمقی را داشت.

مطابق با این عقیده، حتی حالا که یونسکو خواستار آن شده است که مترجمان در هنگام ترجمه متون همواره نام خود را در پای ترجمه ذکر کنند، شاهدیم که نام مترجم متون فنی به ندرت در گوشه ای از کار منتشر شده آنها دیده می شود. این فرضیه تقویت کننده همان تز ”فعالیت مکانیکی“ است که موقعیت مترجمان فنی را تا حد یک شغل پشتیبانی فنی صرف (برای خریداران دستگاه ها) پایین می آورد، با این توجیه که آنها (مترجمان متون فنی و تخصصی) در ترجمه متنی که به آنان واگذار می شود فقط بر دایره واژگان متون فنی و تخصصی تسلط دارند.

سرویس ترجمه فنی مهندسی برای کلیه رشته ها و مقاطع دانشگاهی
دانشجویان گرامی کلیه رشته ها و گرایش های دانشگاهی با خیال آسوده می توانند ترجمه فنی مهندسی متون و مقالات دانشگاهی رشته تحصیلی خود از فارسی به انگلیسی و بالعکس را به ما بسپارند. ضمانت دائم کلیه سرویس های ضامن تعهد ما برای ارائه خدمات با کیفیت بالا می باشد. همچنین قادر به ارائه خدمات تکمیلی مانند فرمت بندی مقالات، چک پلاجریسم با نرم افزار و رفع سرقت ادبی ، سابمیت مقاله برای چاپ در ژورنال های معتبر علمی می باشیم.

[sc name=”form” ]

تناقض موضوع اینجاست که عکس این مساله در هنگام پرداخت حق الزحمه آنها صادق است؛ ترجمه فنی مهندسی و تخصصی دستمزد خیلی بیشتری نسبت به ترجمه متون ادبی دارد! برخلاف عقاید متقدمان، اکنون بحثی که کم و بیش به صراحت مطرح شده این است که افراد بسیار اندکی هستند که در حین ترجمه فنی و مهندسی و تخصصی  می توانند موضوعات پیچیدگی محتوای آنها را درک کنند، در حالی که (تقریبا) همه قادر به درک متون ادبی و حتی ترجمه آنها هستند(!!).

به نظر می رسد زمانه به کندی در تغییر است (دست کم در نیمه دوم قرن بیستم) و می توان برخی محققان و دست اندرکاران را یافت که در تلاش برای بدست دادن یک توضیح قانع کننده برای این تناقض، سعی می کنند بیشتر به پیچیدگی نقش مترجم در ترجمه فنی مهندسی و صنعتی بپردازند.

تکنیک های ترجمه فنی مهندسی

همانطور که در بالا گفته شد، ترجمه فنی مهندسی زمینه ای پرکار در صنعت ترجمه است. اسناد فنی به ترجمه های واضح و دقیق نیاز دارند به نحوی که معنای اولیه واژگان و اصطلاحات فنی و تخصصی را حفظ کرده باشد. در بسیاری زمینه های مهندسی، ترجمه ضرورت دارد.

برخی از نمونه ها عبارتند از: نقشه های فنی، دفترچه راهنمای کاربری دستگاه ها و ماشین آلات، برنامه های کاربردی مختلف، پتنت های ثبت اختراعات فنی، گزارش های فنی، مشخصات مهندسی قطعات، کتابچه های ایمنی، و ترجمه مقالات دانشگاهی رشته های مهندسی. در اینجا باید تاکید کنیم بسیار مهم است که مترجم فنی بر واژگان و اصطلاحات مهندسی تسلط کامل داشته و دانش گسترده ای در مورد موضوعات تحت ترجمه در اختیار داشته باشد. البته تکنیک های زیادی وجود دارد که زندگی مترجم را بسیار آسان تر می کند. در این مقاله چند مورد از این تکنیک ها را مورد بحث قرار خواهیم داد.

تجربه، یک موضوع حیاتی در امر ترجمه فنی و مهندسی

اولین قانون در مورد ترجمه فنی مهندسی و تخصصی استخدام یک متخصص در این زمینه است. دلیل این امر آن است که حتی یک اشتباه کوچک می تواند عواقب بسیار جدی در پی داشته باشد، بنابراین برای مترجم فنی داشتن مهارت های مهندسی حائز اهمیت است.

به این ترتیب، وی تفاوت های ظریف بین اسامی فنی که معمولاً در صنایع مختلف و در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد را تشخیص می دهد. به عنوان مثال، معادل کلمه واگن در انگلیسی بریتانیایی، ماشین حمل بار ریلی در انگلیسی آمریکایی است. بعلاوه، در مورد ترجمه کتابچه های ایمنی، به عنوان مثال، عدم درک موضوع در هنگام ترجمه می تواند به اشتباهات تهدید کننده زندگی منجر شود.

و یا در ترجمه مناقصه از زبانی به زبانی دیگر، کاملا امکان بروز اختلافات و دعاوی حقوقی وجود دارد. به همین دلیل است که مترجم باید بسیار مراقب باشد. او باید موضوع را خیلی خوب بخواند و قبل از شروع ترجمه، همه ابهامات متن را روشن کند. مترجم متون فنی پس از پایان ترجمه، در صورت لزوم باید با سایر متخصصان مشورت کند تا از صحت همه چیز اطمینان حاصل نماید.

ابهام ها را برطرف کنید

ماهیت چندجانبه زبان فنی می تواند مشکلاتی را برای مترجم ایجاد کند. در بعضی از زبان ها ، یک کلمه می تواند حتی ۱۰ معنی مختلف داشته باشد که البته برای مترجمی که آنها را نمی شناسد، کمی مشکل خواهد بود.

به عنوان مثال، در آلمانی کلمه Auftriebskraft به معنی: شناور، آسانسور، و رانش به سمت بالا است. در اینجا سه معنی مختلف وجود دارد که می توان به راحتی آنها را با هم اشتباه گرفت. بعضی اوقات این نوع کلمات حتی برای افراد بومی مشکل ساز هستند، بنابراین هرگونه ابهام در یک واژه یا اصطلاح باید به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد.

لحظه ای عدم توجه می تواند معنای کاملاً متفاوتی به متن دهد. هر مترجم می داند که این نوع از مسائل می تواند برداشت اشتباهی به کارفرما القا کند. البته تکنیک واحدی وجود ندارد که به ما در جلوگیری از این امر کمک کند اما روش های زیادی وجود دارد که از طریق آنها می توانیم مطمئن شویم که یک کار عالی ارائه می دهیم.

آنچه در این باره واقعاً مهم است این است که مترجم نسبت به کارهای خود بسیار با چشم نقد نگاه کند. توجه به چیزهایی که حتی خیلی آسان به نظر می رسند هم توصیه می شود زیرا اشتباه اغلب در قسمتهایی از متن رخ می دهد که حداقل انتظار آن وجود دارد.

اگر به ترجمه فنی و مهندسی صنعتی اشتغال دارید، حتما یک تخصص انتخاب کنید

شاخه های مهندسی متعددی وجود دارد، اما معمولاً مترجم مهندسی مکانیک به عنوان مثال می تواند مفاهیم مربوط به مهندسی شیمی را نیز درک و ترجمه کند. شرط این است که مترجم دانش گسترده ای در مورد اصطلاحات فنی استفاده شده در متن داشته باشد.

با این وجود، اگر یک مترجم در یک زمینه خاص تخصص داشته باشد، ممکن است بتواند با راحتی بیشتری سفارش ترجمه پیدا کند زیرا کارفرما اعتماد بیشتری به توانایی او در ارائه کار با کیفیت بسیار خوب خواهد داشت. نتیجه این است که یک مترجم در ترجمه فنی مهندسی اگر می خواهد فرصت های شغلی بیشتری داشته باشد باید حوزه خاصی از تخصص های مهندسی را انتخاب کند. به عنوان مثال، مهندسی کامپیوتر یا مهندسی عمران و مانند آن زیرا اینها زمینه هایی هستند که اغلب نیاز به ترجمه دارند.

سبک کار مشخصی داشته باشید

وضوح و سازگاری مهمترین عناصر ترجمه فنی مهندسی و صنعتی است. از ساختن عبارات و جملات خیلی طولانی و پیچیده خودداری کنید. در عین حال، معنی جملات باید دست نخورده باقی بماند. اگر در حال ترجمه یک دفترچه راهنمای کاربری یا ترجمه متون دانشگاهی رشته های مهندسی هستید، باید سبک خود را بسیار روشن نگه دارید.

ایرنتکام ارائه دهنده خدمات ترجمه از قبیل ویرایش مقاله ، ویراش نیتیو ، پارافریز مقاله و … در خدمت شما میباشد.

کسانی که آن را می خوانند باید بتوانند به راحتی درک کنند که نویسنده چه چیزی را می خواهد توضیح دهد. حتی اگر ما در مورد یک زمینه فنی خاص صحبت می کنیم، مهم است که مترجم عبارات را متناسب با آن انتخاب کند تا درک مطلب برای خوانندگان آسان تر شود.

استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک  کامپیوتر

واژگان و اصطلاحات فنی مهندسی باعث می شود که استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک كامپیوتر به ویژه برای ترجمه آنها مناسب باشد. این موضوع سبب تضعیف اهمیت شخص مترجم نمی شود، بلکه ابزاری مفید برای کسانی است که می خواهند در وقت و انرژی صرفه جویی کنند. ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر مخصوصاً برای پروژه های بزرگ که ماه ها به انجام کار نیاز دارند مفید است.

استفاده از رایانه به معنای نصف شدن کار است. بدیهی است مترجم وظیفه دارد متن را بازخوانی (proofread) کرده و اشتباهات احتمالی را تصحیح کند. این بدان معنی است که مترجم همچنان بازیگر اصلی این فرآیند است، اما ضمنا این فرصت را دارد که از پیشرفت های فناوری نیز برای انجام ترجمه فنی مهندسی و صنعتی بهره ببرد.

خدمات ترجمه فنی و مهندسی و صنعتی ایرنتکام

خدمات ترجمه فنی و مهندسی صنعتی و عمرانی حاصل سالها تحربه عملی ما در عرصه صنعت و سازندگی می باشد که برای طرح های انتقال تکنولوژی با کیفیت بالا و سرویس دهی مطلوب به گروه های صنعتی، عمرانی و تجاری، مهندسین مشاور و بنگاه های چاپ و نشر متون تخصصی ارائه می دهیم:

• ترجمه فنی مهندسی مدارک فنی کارخانه
• ترجمه پروسس های تولیدی و استانداردهای فنی
• ترجمه گزارشات فنی طرح های عمرانی از قبیل راه، سد، پل، تونل، خطوط ریلی، تاسیسات احداث خطوط نیرو، مخابراتی، ارتباطات و دیتا
• ترجمه مناقصه و مزایده بین المللی، ترجمه اسناد حقوقی و مدارک فنی قراردادها
• ترجمه کاتالوگ ، بروشور و مانوال به زبانهای انگلیسی، عربی، کردی، روسی تا ۱۱ زبان.
• خدمات طراحی و چاپ کاتالوگ و بروشور با بهترین کیفیت و سرویس دهی مطلوب.

[sc name=”form” ]