بررسی آرایه های ادبی در ترجمه رمان دن کیشوت

بازدید کننده گرامی، شبکه ایرنتکام اقدام به درج رایگان چکیده و نتیجه گیری مقالات تحقیقی پژوهشگران نموده است. از خوانندگان گرامی که مایل به مطالعه نسخه کامل این مقالات هستند خواهشمندیم به اطلاعات تماس پژوهشگر نویسنده که در انتهای مقاله درج می گردد مراجعه فرمایند.”

چکیده

رمان از جمله انواع ادبی است که در آن فضا برای بهره گیری از آرایه های ادبی به منظور برقراری ارتباط منسجم با موضوع اصلی فراهم تر است. دن کیشوت به عنوان یکی از قدیمی ترین رمان های شناخته شده در تاریخ ادبیات الگوی بسیاری از نویسندگان قرار گرفته است.

این رمان در ایران برای اولین بار به دست محمد قاضی ترجمه و به اثری شاخص در زبان فارسی مبدل شد. با توجه به این که عناصر زیباشناختی این اثر بی بدیل کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

در این مقاله نویسندگان برآنند تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی به گردآوری آرایه های ادبی به کار گرفته شده در ترجمه رمان دن کیشوت بپردازند و رابطه ی معناداری بین انواع کنایه را مورد بررسی قرار دهند. یافته های تحقیق حاکی از آن بود که محمد قاضی در ترجمه رمان دن کیشوت از آرایه های ادبی همچون کنایه، ضرب المثل و دگان سازی بهره گرفته است که در این میان انواع کنایه و کنایه فعلی بیشترین بسامد را دارد.

مقدمه

آرایه های ادبی (Literary devices) و عناصر زیباشناختی آراینده های کلام در واقع عناصری هستند که زبان را جلا می بخشند و می توان آنها را به مثابه معیاری برای سنجش سبک و شیوه نویسنده و مترجم در نظر گرفت. آثار ادبی در یک تقسیم بندی کلی به سه دسته شعر، نظم (لیلی و مجنون، شاهنامه، خسرو شیرین …) و نثر (امیر ارسلان نامدار، سمک عیار، هزار و یک شب و …) تقسیم می شوند که آرایه های ادبی به کار رفته در شعر و نثر معمولا موجزتر و ظریفترند.

در این میان رمان نیز یکی از انواع ادبیات داستانی و منثور است که به دلیل حجم و تنوع بالا، دَرِ آن فضا برای نوآوری های هنری باز است و مولف و مترجم می تواند با حوصله و به تفصیل، هنر خویش را به نمایش بگذارد. “بر اساس تعریف فرهنگ وبستر، رمان، داستان بلند، بیان نقلی منثور است با تفصیلات در خور توجه که با تجربیت انسانی سروکار دارد و شامل رویدادها  و اشخاص معین می شود.”.

آرایه های ادبی مواردی همچون کنایه، ضرب المثل، مبالغه، تضاد، تشبیه، مجاز، استعاره و … را در بر می گیرد. یکی از زیباترین و دقیق ترین ارایه های ادبی کنایه است که خود انواعی دارد.

به عقیده قهرمان فرد و پشتدار کنایه به جهت دلالت معانی ظاهری بر معنای کنایی سه نوع است. کنایه از موصوف و صفت که اوصاف یک چیز بیان می گردد مانند ناخن خشک که به آدم خسیس اطلاق می شود؛ کنایه از فعل که در آن فعل یا مصدر را در معنای فعل یا مصدر جمله دیگر به کار می برند مثلا رخت بر بستن: کنایه از سفری شدن و لازم و ملزوم که رابطه بین الفاظ و معنی ظاهری و اولیه را لازم و معنا و مقصود ثانویه را ملزوم گویند مانند کلاه برانداختن که معنای ثانویه خوشحالی دارد .

ترجمه رمان نیز با توجه به ساختار ویژه و ظرافت خاص رمان ، آرایه های ادبی خاص خود را می طلبد. چرا که استفاده از آرایه های ادبی وجهه هنری خلق شده را تقویت کرده و تاثیرگذاری آن بر روی خواننده و همچنین ارتباط متن با خواننده را افزایش می دهد. بنابراین خواننده از خوانش متن و کشف معناهای پنهان لذت دوچندان می برد.

محمد قاضی نیز در ترجمه رمان دن کیشوت به عنوان مترجمی کاردرست همراستا با رعایت امانتداری، رساندن مفهوم درست کلمه، خفظ سبک و سیاق نویسنده متن مبدا و حالت روحی از آرایه های ادبی نیز به منظور تاثیرگذاری دوچندان بر روی خواننده بهره گرفته است و با توجه به اینکه تاکنون چنین مطالعه ای در خصوص بررسی آرایه های  ادبی بکارگرفته شده در سبک وی انجام نشده است، به منطور رفع خلاء پژوهشی مذکور، نگارندگان می کوشند با تمرکز بر ترجمه رمان دن کیشوت و با در نظر گرفتن انواع کنایات به سه پرسش زیر پاسخ دهند:

• چه نوع آرایه های ادبی و به چه میزان در ترجمه رمان دن کیشوت به کار گرفته شده اند؟
• فراوانی انواع کنایات ترجمه رمان دن کیشوت به چه میزان است؟
• آیا رابطه معناداری بین فراوانی کنایات بکار رفته وجود دارد؟

جهت ترجمه مقاله ، ترجمه کاتالوگ ، ویرایش نیتیو و ویرایش مقاله و پارافریز  تماس بگیرید.

نتیجه گیری

برپایه مطالب و شواهد بیان شده در این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که لذتی که بسیاری از خوانندگان ترجمه رمان دن کیشوت می برند حاصل پیوندی است که قاضی به مدد آرایه های ادبی و علی الخصوص کنایه در خلال ترجمه اش میان اندیشه و احساس برقرار ساخته است.

آرایه ها برای قاضی به منزله ابزار انتقال و القای مفاهیم است و وی هنرمندانه از این آرایه ها در سرتاسر متن خود بهره گرفته است. وی با گزینش صنایع مناسب می کوشد تا فضای داستان را به گونه ای زنده و خیال انگیز در ذهن خوانندگان مجسم سازد.

نویسندگان:

ماندانا کلاهدوزمحمدی – دکترای زبان شناسی همگانی، گروه زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول)

ریحانه راوش – دانشجوی کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور

محل انتشار:  پنجمین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه زبان و ادبیات ایران